دندان ها دارای ساختار خاص و پيچيده خود هستند كه به جهت محافظت از آن ها حتما لازم است نسبت به اين آناتومی شناخت پيدا كرد. در واقع شناخت آناتومی دندان منجر می شود تا بتوانيم بهتر از دندان ها مراقبت كنيم و جلوی بروز مشكلات را بگيريم. با توجه به اهميت و حساسيتی كه اين موضوع دارد در اين مقاله قصد داريم تا در اين خصوص مطالبی را بيان كنيم و به تشريح ساختار كلی دندان ها بپردازيم.
آناتومی دندان
به طور معمول انسان بالغ دارای 30 تا 32 ندان است كه وظيفه خورد كردن مواد غذايی را بر عهده دارند. دندان ها دارای انواع مختلفی هستند كه هر كدام كاركرد خاص خود را دارند و برای جويدن نوع خاصی از مواد غذايی عمل می كنند. دندان ها دارای بخش های مختلفی هستد كه در اين مقاله به تشريح آن ها می پردازيم.
ريشه : از جمله بخش های دندان ريشه يا روت است كه در درون استخوان قرار دارد و باعث ثابت ماندن دندان در جای خود می شوند و اين بخش دو سوم كل دندان را شكل می دهند. ريشه دندان خود از چند بخش تشكيل شده كه شامل :
- كانال ريشه يا روت كانال : اين بخش گذرگاهی است كه شامل پالپ يا مغز دندان است
- سمنتوم : سمنتوم يک ماده است كه به آن سمنت يا سيمان هم گفته می شود كه ساختاری شبيه به استخوان دارد و به رباط های پريودنتال متصل است.
- رباط پريودنتال : رباط پريودنتال متشكل از بافت همبند و فيبر كلاژن است كه شامل اعصاب و عروق خونی است
- اعصاب و رگ های خونی : رگ های خونی رباط پريودنتال را با استفاده از مواد مغذی تغذيه می كند. عروق عصبی هم به كنترل ميزان فشار و نيروی مورد نياز جهت جويدن غذا می پردازد.
- استخوان فک : استخوانی كه دارای حفره های دندانی است و ريشه دندان ها را در خود جای داده است.
گردن : گردن جزئی از ساختار دندان است كا مابين تاج و ريشه دندان قرار دارد و دارای سه بخش اصلی است كه اين سه بخش شامل :
- لثه ها : لثه نوعی بافت گوشتی به رنگ صورتی است كه به قسمت گردن دندان و سمنتوم متصل شده است.
- پالپ : پالپ كه به آن مغز دندان هم گفته می شود بخش درونی دندان است كه از رگ های خونی ريز و بافت های عصبی ساخته شده است.
- حفره پالپ : حفره پالپ به فضای داخلی تاج دندان گفته می شود كه شامل پالپ دندان است.
تاج : از جمله بخش های ديگر آناتومی دندان تاج است كه اين قشمت بخشی از بافت دندان است كه در دهان به راحتی قابل مشاهده است. تاج دندان خود دارای سه بخش است كه اين سه بخش شامل :
تاج آناتوميكی يا تشريحی : اين بخش تنها بخشی از دندان است كه قابل مشاهده است
مينا : مينای دندان را بايد سطحی ترين قسمت دندان دانست كه سخت ترين يخش بدن انسان به شمار می رود. اين قسمت به محافظت از دندان ها در برابر باكتری ها می پردازد علاوه بر اين مينا دندان با توجه به استحكامی كه دارد كمک زيادی به جويدن مواد خوراكی می كند.
عاج : بخش ديگر آناتومی دندان را عاج دندان تشكيل می دهد كه اين بخش در واقع لايه ای از بافت معدنی است كه دقيقا در زير مينای دندان قرار دارد. اين بخش دندان را در برابر سرما و گرما محافظت می كند و اجازه نمی دهد تغييرات دمايی باعث بروز آسيب به دندان ها شود.
محافظت از آناتومی دندان
آن چه گفته شد توضيحاتی كلی پيرامون آناتومی دندان بود كه بايد به صورت صحيح از اين آناتومی محافظت شود. از جمله اقدامات لازم در جهت حفظ سلامتی دندان مواردی نظير :
- مسواک زدن روزانه ( روزی دو بار )
- استفاده هر روزه از نخ دندان
- مراجعه دوره ای به دندانپزشک
- استفاده از دهانشويه البته به شكل اصولی چرا كه استفاده روزانه و مداوم از دهانشويه ها خود آسيب زاست
- عدم مصرف دخانيات
- استفاده حداقلی از مواد قندی
- تعويض هر سه ماه يكبار مسواک
- و…