مينا دندان سطحی ترين قسمت دندان است كه از استحكام بسيار بالايی برخوردار است به طوری كه سخت ترين بافت بدن به شمار می رود. با توجه به اينكه مينا دندان بيرونی ترين قسمت دندان به شمار می رود قاعدتا نسبت به ساير بخش ها آسيب پذير تر است و می تواند تحت تاثير عوامل مختلفی قرار گيرد. در اين مقاله قصد داريم پيرامون يک موضوع مهم و اساسی يعنی فرسايش مينا دندان بحث كنيم تا ببينيم چه عواملی می توانند مينا دندان را تحت تاثير قرار دهند و به آن آسيب برسانند.
فرسايش مينا دندان
مينا دندان عاملی درجهت حفاظت از دندان در برابر اقدامات روزه مره همچون جويدن، گاز گرفتن، خرد كردن، ساييدگی و… است. همان طور كه قبلا گفته شد مينا دندان بسيار مستحكم است به طوری كه بافت نرم دندان را از تغييرات دمايی، مواد شيميايی و ساير آسيب ها محافظت می كند. اما نكته ای كه در خصوص قسمت سطحی دندان مطرح است بحث فرسايش و تحليل رفتن استحكام آن است. در واقع فرسايش مينا دندان كه به علت های مختلفی رخ می دهد می تواند اين بخش از دندان را به شدت آسيب پذير كند و تا حد بالايی استحكام آن را كاهش دهد.
وقتی استخوانی آسيب می بيند پس از مدتی به صورت طبيعی ترميم می شود اما اين روند در خصوص مينا دندان مطرح نيست. در واقع به لحاظ استحكام اين قسمت از دندان همانند استخوان مستحكم است اما توانايی ترميم به صورت طبيعی را ندارد و اگر آسيب ببيند بايد به متخصص جهت ترميم آن مراجعه كرد. علت اين كه مينا دندان نمی تواند به صورت طبيعی خود را بازيابی كند نداشتن سلول است؛ در واقع اين بخش عاری از سلول است به همين دليل امكان بازيابی و ترميم به شكل طبيعی وجود ندارد.
علت اصلی فرسايش مينا دندان افزايش ميزان اسيد است كه اين امر به شدت دندان را تحت تاثير قرار می دهد و چون مينا سطحی ترين قسمت دندان است تاثير اسيد بر اين بخش بيشتر است. حال اگر بخواهيم دلايلی كه باعث افزايش ميزان اسيد می شود را نام ببريم بايد به مواردی همچون :
- مصرف بيش از حد نوشابه ها
- مصرف برخی از آب ميوه ها
- خشكی دهان
- مصرف زياد مواد قندی
- ريفلاكس معده
- برخی از مشكلات گوارشی
- مصرف برخی از داروها
- مشكلات ژنتيكی
- و… اشاره كرد
موضوع بعدی بحث پلاک های دندانی و تاثيری است كه بر فرسايش دندان دارد. پلاک يک سطح چسبنده است كه حاوی بزاق، ذرات ريز مواد غذايی، باكتری ها و برخی مواد ديگر است كه در شرايط مختلفی می تواند به سطح دندان بچسبد. همان طور كه گفته شد باكتری ها از جمله عوامل تشكيل دهنده پلاک ها هستند كه برخی از اين باكتری ها می توانند نشاسته های موجود در مواد غذايی را به اسيد تبديل كنند. در ادامه اسيد ايجاد شده باعث تجزيه مواد معدنی موجود در مينا دندان می شود و ادامه اين روند منجر به فرسايش ساختار سفت و مستحكم دندان همچنين در مواقعی ايجاد حفره در آن می شود.
فرسايش مينا دندان دارای علائم و نشانه های متعددی است كه از جمله آن :
- تغيير رنگ
- ترک برداشتن و يا شكستن دندان
- ايجاد حفره ها و فرورفتگی ها در سطح دندان
- حساسيت به برخی از مواد غذايی، دما و…
از جمله عواملی كه مانع از فرسايش مينا دندان می شود استفاده از فلورايد است. در واقع فلورايد می تواند مانع از فرسايش بخش سطحی دندان شود ولی بايد در نظر داشت كه مصرف بيش از حد فلورايد مشكلاتی را به همراه دارد و در مصرف آن بايد استانداردها را رعايت كرد.
در خصوص درمان فرسايش مينا دندان هم بايد گفت شرايط درمانیبستگی به علت مشكل دارد. در مواردی از پيوند برای ترميم استفاده می شود اما اگر ميزان فرسايش شديد باشد و نتوان آن را ترميم كرد بايد سطح دندان را با تاج و يا لمينيت پوشش داد تا بتوان مانع از پوسيدگی بيشتر دندان شد در غير اين صورت با توجه به اينكه دندان لايه سخت و محافظ خود را از دست داده در معرض آسيب های جدی قرار می گيرد.